लन्डन – दशकौँ पुरानो विवाद समाधान गर्दै बेलायतले हिन्द महासागरमा रहेको टाढाको चागोस टापुहरू मॉरिससलाई हस्तान्तरण गर्ने निर्णय गरेको छ। यस ऐतिहासिक सम्झौतामा रणनीतिक महत्वको डिएगो गार्सिया समावेश छ, जहाँ बेलायत र अमेरिकाको महत्त्वपूर्ण सैन्य आधार छ, जसले क्षेत्रीय स्थिरता र विश्वव्यापी सुरक्षामा प्रमुख भूमिका खेल्छ। सम्झौताअनुसार, उक्त सैन्य आधार ९९ वर्षसम्म बेलायत र अमेरिकी नियन्त्रणमा रहनेछ।
बेलायत सरकारका अनुसार यो सम्झौताले “अतीतका गल्तीहरू सुधार्न” र चागोसका आदिवासीहरू, जसलाई यस क्षेत्रबाट विस्थापित गरिएको थियो, को हितलाई सुदृढ पार्न मद्दत पुर्याउनेछ। अब मॉरिससले डिएगो गार्सियाबाहेक अन्य चागोस टापुहरूमा पुनर्वास कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्न स्वतन्त्र भएको छ, जहाँ बेलायतले आर्थिक सहयोग र अन्य सहायता प्रदान गर्नेछ।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडनले यस कदमलाई “दुवै पक्षको लागि लाभदायक” भन्दै स्वागत गरेका छन्। तर, केही बेलायती कन्जर्भेटिभ नेताहरूले यो निर्णयलाई कमजोर भनी आलोचना गरेका छन्। पूर्व सुरक्षा मन्त्री टम टुगेनहाटले यसलाई “हाम्रो सुरक्षा कमजोर पार्ने र हाम्रा मित्रराष्ट्रहरूलाई जोखिममा पार्ने लज्जास्पद पछि हटाइ” भनेर टिप्पणी गरेका छन्।
सम्झौताले डिएगो गार्सिया सैन्य आधारको दीर्घकालीन सुरक्षा सुनिश्चित गरेको र बेलायत र मॉरिससबीचको सम्बन्धलाई थप सुदृढ गर्ने बेलायतका विदेशमन्त्री डेभिड लामीले बताएका छन्।